ลักษณะพฤกษศาสตร์ของต้นหมี่

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Litsea glutinosa (Lour.) C.B.Robinson.

ชื่อภาษาอังกฤษ : Indian laurel

ชื่ออื่นๆ : อีเหม็น, หมีเหม็น, หมูทะลวง

ลำต้น : เป็นไม้ยืนต้น ผลัดใบ เรือนยอดกลมทึบ ลำต้นกลม เปลือกลำต้นสีน้ำตาล ลำต้นแตกเป็นร่องตื้นตามยาว กิ่งอ่อนมีขน

ใบ : เป็นใบเดี่ยว รูปวงรีแกมขอบขนาน ปลายใบกลมหรือเรียวแหลม โคนใบสอบเป็นครีบ หรือกลม ขอบใบเรียบ ผิวด้านบนเกลี้ยงเป็นมัน ด้านล่างมีขน เนื้อใบค่อนข้างหนา มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว

ดอก : ออกเป็นช่อที่ซอกใบ ดอกสีเหลือง ดอกแยกเพศอยู่คนละต้น

ผล : เป็นผลสดรูปทรงกลม ผิวมัน เรียบ ผิวอ่อนสีเขียว แก่สีม่วงเข้มเกือบดำ ผลมีกลิ่นเหม็น

เมล็ด : กลม แข็ง

เพาะเมล็ด ปักชำ ตอนกิ่ง

- ราก บำรุงกำลัง แก้ท้องอืด ท้องเสีย แก้ปวดกล้ามเนื้อ แก้ตานซาง แก้โรคเลือด แก้ลมพิษ แก้ระดูมาไม่เป็นปกติ รักษาฝีหนอง แก้ริดสีดวงแตก

- เปลือกต้น แก้บิด แก้ปวดมดลูก ถ่ายเส้นเอ็น แก้ปวดฟัน แก้ปากเหม็น แก้ช้ำบวม แก้พิษจากแมลงกัดต่อย

- ใบสด แก้ผื่นคัน แก้พิษแมลงกัดต่อย รักษากลากเกลื้อน

- เมล็ด เป็นยาถอนพิษอักเสบ

- ยาง แก้ฟกช้ำ

- น้ำมันจากผลดิบ ใช้เป็นยาถูนวดแก้ปวด

- ใบ ถูกใช้ประกอบในพิธีบายศรีสู่ขวัญ และใช้ประกอบพิธีขับไล่ภูตผี รวมถึงเชื่อว่าคนท้องที่สระผมด้วยใบหมี่ที่ขยำผสมกับน้ำซาวข้าวแล้วจะทำให้คลอดลูกง่าย

- ลำต้น เชื่อว่ามีภูตผีหรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์สถิตอยู่ จึงมักถากเปลือกทาแป้งเพื่อการขอหวยเช่นกัน

- ใบ ใช้เป็นยาสระผม ช่วยป้องกันรังแคป้องกันผมร่วงและทำให้ผมนุ่มดกดำ ฆ่าเหา และนำมาใช้เป็นส่วนผสมกับเครื่องสำอาง

- ใบ นำมาย้อมผ้าให้สีเขียว

- ใบ ใช้บ่มกล้วยให้สุกเร็ว หรือ ใช้รองปิดปากไหปลาร้ากันหนอนขึ้น

- เปลือกลำต้น ใช้ย้อมไหม แห อวน ให้สีแดงเรื่อ

- ยางจากเปลือก นำมาทาเครื่องจักรสาน เพื่อช่วยป้องกันแมลงเข้ากัดทำลาย

- เนื้อไม้ ใช้แปรรูปเป็นเฟอร์นิเจอร์ต่างๆ และใช้แปรรูปเป็นไม้ก่อสร้าง

- ผลสุก ใช้รับประทาน

- ผงจากเปลือกต้น ทำธูปจุดไล่แมลง

- ดอกนำมาตากแห้งอบน้ำหอมทำเป็นของชำร่วย