ลักษณะพฤกษศาสตร์ของต้นมะหวด

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Lepisanthes rubiginosa (Roxb.) Leenh.

ชื่ออื่นๆ : กะช่ำ, กำชำ, กำซ่ำ

ลำต้น : เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบ เปลือกต้นสีน้ำตาล มีรอยแตกเป็นร่อง ทรงพุ่มกลมโปร่ง

ใบ : เป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ ใบรูปคู่หรือไข่กลับ ปลายแหลม โคนสอบ ขอบเป็นคลื่น แผ่นใบบาง มีขนปกคลุม ด้านบนสีเขียวใต้ใบสีเขียวอ่อน

ดอก : ออกเป็นช่อตามซอกใบหรือปลายกิ่ง ดอกสีขาวหรือสีเหลือง มีกลิ่นหอมอ่อน

ผล : เป็นผลสดมีเนื้อ ทรงรีเว้าเป็นพู ผลอ่อนสีเขียว เมื่อแก่เปลี่ยนเป็นสีแดงม่วง มีเนื้อผลฉ่ำน้ำ รสหวาน

เมล็ด : สีน้ำตาลดำ รูปทรงรีแกมรูปขอบขนาน

เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง

ปลูกได้ในดินทุกชนิด ต้องการน้ำปานกลาง ชอบแดดจัด

- ราก แก้ไข้ปวดศรีษะ รักษาผิวหนังผื่นคัน แก้พิษฝี ขับพยาธิ วัณโรค แก้กระษัยเส้นเอ็น แก้ซาง

- ใบ แก้ไข้ แก้ซาง

- ผล แก้ท้องร่วง บำรุงกำลัง

- เมล็ด แก้ไข้ซาง แก้ไอกรน แก้ไอหอบ บำรุงเส้นเอ็น

- เปลือกต้น บำรุงธาตุในร่างกาย แก้บิด ช่วยสมานแผล

- ผล รับประทานเป็นผลไม้ มีรสหวานฝาดเล็กน้อย

- ผลสุก หมักทำไวน์

- ใบอ่อนและยอดอ่อน รับประทานเป็นผัก

- ใบ ใช้รองพื้นและคลุมข้าวที่จะทำขนมจีนเพื่อกันบูด

- เปลือกลำต้น นำมาใช้ต้มย้อมผ้าให้สีดำม่วง

- ใบ นำมาใช้ต้มย้อมผ้าให้สีเขียวขี้ม้า

- เนื้อไม้ นำมาทำเป็นเครื่องใช้สอย และทำไม้ฟืน

- นิยมปลูกประดับสวน