ต้นกระหนาย

สวนนรา | สันทราย เชียงใหม่
กะหนาย หรือ PTEROSPERMUM ACERI-FOLIUM WILLD อยู่ในวงศ์ STERCULIACEAE เป็นไม้พบทุกภาคของประเทศไทย ขึ้นตามชายป่าดงดิบ ป่าเบญจพรรณที่ระดับความสูง 100-1,000 เมตร สมัยก่อน “กะหนาย” นิยมปลูกประดับตามสวน สาธารณะ วัด และวังต่างๆ ปัจจุบันพบเห็นน้อยมาก ลักษณะเป็นไม้ยืนต้น สูง 10-20 เมตร ลำต้นตั้งตรง และมีขนาดใหญ่ แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มกว้าง ใบเป็นใบเดี่ยว ออกเรียงสลับหนาแน่นในส่วนปลายยอด ก้านใบยาวกว่า 1 ฟุต ใบเป็นรูปแฉกคล้ายใบมะละกอ มีขนาดใหญ่กว่า เส้นใบ 5 เส้น แทงขึ้นจากโคนใบ หน้าใบเป็นสีเขียวสด หลังใบเป็นสีเขียวหม่น มีขนละเอียดสีขาว เวลามีใบดกให้ร่มเงาดีและแปลกตามาก
ดอก ออกเป็นดอกเดี่ยวๆตามซอกใบ มีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ รูปขอบขนานแคบ ด้านในมีขนกำมะหยี่ ด้านบนมีขนสีน้ำตาล กลีบดอกมี 5 กลีบ สีเหลืองอมน้ำตาล กลีบดอกเมื่อบานมักจะม้วนลงตามกลีบเลี้ยง ดอกมีขนาดใหญ่มาก มีเกสรตัวผู้เป็นเส้นยาวโผล่พ้น กลีบดอกจำนวนมาก
ดอกมีกลิ่นหอมแรง เวลามีดอกดกและดอกบานพร้อมกันทั้งต้นจะดูสวยงามและส่งกลิ่นหอมเป็นที่ชื่นใจยิ่ง “ผล” เป็นรูปไข่ มีครีบตามยาว เมื่อผลแก่จะแตกอ้า ภายในมีเมล็ดจำนวนมากและมีปีก ดอกออกช่วงเดือนกันยายนต่อเนื่องไปจนถึงเดือนธันวาคมของทุกปี ขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด และตอนกิ่ง