ว่านขมิ้นขาว

ชื่อภาษาไทย ขมิ้นขาว
ชื่ออื่นๆ ว่านม่วง
ชื่อภาษาอังกฤษ Mango ginger
ชื่อวิทยาศาสตร์ Curcuma amada Roxb.
ชื่อพ้อง -
วงศ์ Zingiberaceae
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
พืชล้มลุก มีเหง้าใต้ดินแตกแขนงยาว ผิวสีครีมแกมน้ำตาลอ่อน เนื้อในสีขาวแกมเหลืองอ่อน มีกลิ่น ต้นเหนือดินสูงถึง 200 เซนติเมตร ใบเดี่ยวเรียงสลับระนาบเดียวกัน รูปใบหอกกลับแกมรูปขอบขนานหรือขอบขนานแกมรี ขนาดกว้าง 5-23 เซนติเมตร ยาว15-95 เซนติเมตร ปลายใบแหลมหรือเรียวแหลม โคนใบสอบเข้าสีเขียว ไม่มีขน แผ่นใบด้านบนสีเขียวหรือตรงกลางใบมีแถบยาวสีแดงแกมน้ำตาล เมื่อโตสีจะจาง กาบที่โคนต้นสีเขียวแกมแดงเรื่อ ๆ หรือสีเขียวทั้งแผ่น ผิวใบด้านล่างนุ่ม ไม่มีขน ก้านใบเป็นร่อง ก้านใบตอนล่างเป็นกาบหุ้มลำต้น เรียงซ้อนกัน ลิ้นใบสั้น ปลายแถบตรง ช่อดอก รูปทรงกระบอก ขนาดกว้าง 3.5-9 เซนติเมตร ยาว 10-20 เซนติเมตร ใบประดับชั้นล่างสีเขียว ชั้นบนส่วนปลายมีสีชมพูเข้มกว่าส่วนโคนที่มีสีค่อย ๆ จาง จนเป็นสีขาว กลีบดอก มี 3 กลีบ รูปเรียวยาวมักม้วนกัน ยาว 3-4 เซนติเมตร สีขาว เกสรเพศผู้ ส่วนที่เป็นกลีบ กลีบบน มี 2 กลีบ สีขาว กลีบล่างเป็นกลีบปาก ขนาดกว้าง 1.4-1.8 เซนติเมตร ยาว 1.5-2.5 เซนติเมตร พื้นสีขาว แถบกลางสีเหลือง อับเรณูยาว มีเดือยแคบ [1, 2]
นิเวศวิทยา
แหล่งกำเนิดในอินเดีย พม่า เวียดนาม ไทย กัมพูชา สุมาตรา ชวา โมลุกกะ เจริญได้ดีในดินร่วนปนทราย และงอกงามดีในช่วงฤดูฝน [1, 2]
สรรพคุณ
เหง้าหรือหัวกินเป็นยารักษาแผลในลำไส้ เจริญอาหาร ขับลม ระงับเชื้อ รักษาโรคผิวหนัง เป็นยาบำรุง ขับปัสสาวะ บรรเทาอาการ ท้องขึ้น ทำให้ผายลม และรักษา ไข้เหลือง [3]

องค์ประกอบทางเคมี
เหง้าสดเมื่อนำมาสกัดน้ำมันหอมระเหยโดยการต้มกลั่น (hydrodistillation) ได้น้ำมันหอมระเหยร้อยละ 0.16 (สนใจรายละเอียด GC Chromatogram ติดต่อที่ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย ฝ่ายเภสัชและผลิตภัณฑ์ธรรมชาติ)
ประโยชน์
ใช้เป็นเสน่ห์เมตตามหานิยมดีนัก ว่านขมิ้นขาวชนิดนี้ไม่ใช่ขมิ้นขาวกินกับปลาร้า และไม่ใช่ชนิดที่เรียกว่าว่านดอกทอง ว่านนี้เป็นว่านคงกระพันชาตรีได้ด้วย
แก้ไขข้อมูลเมื่อ 26 Oct 11 09:39