มะกล่ำต้น

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Adenanthera pavonina L.

ชื่อภาษาอังกฤษ : Red sandalwood tree, Coralwood tree, Sandalwood tree, Bead tree

ชื่ออื่นๆ : มะกล่ำตาช้าง, มะแดง, มะหัวแดง, มะโหกแดง

ลำต้น : เป็นไม้ยืนต้นผลัดใบ เรือนยอดเป็นพุ่มกลมโปร่ง ยอดอ่อนมีขนนุ่มเป็นมันคล้ายเส้นไหม เปลือกเรียบสีน้ำตาลปนเทา บางครั้งมีรอยแตกระแหงเล็กๆ โคนต้นเป็นพูพอนต่ำ ลำต้นเปลาตรง ปลายกิ่งจะห้อยลู่ลง

ใบ : เป็นใบประกอบแบบขนนกสองชั้นปลายคี่ ใบรูปรีแกมรูปขอบขนาน ปลายใบมน โคนใบเบี้ยว ผิวใบด้านล่างสีนวลมีขน ขอบใบเรียบ แผ่นใบบาง สีเขียวเข้ม

ดอก : ออกเป็นช่อกลมยาวรูปทรงกระบอกออกตามกิ่งและซอกใบ ดอกสีเหลืองดอกแก่เปลี่ยนเป็นสีส้ม กลิ่นหอมอ่อนๆ

ผล : เป็นฝักแห้งแตก ฝักแบนยาวสีเขียว ฝักแก่จะบิดงอ

เมล็ด : สีแดง แบน และกลมรี

เพาะเมล็ด

ปลูกได้ในดินร่วน ต้องการน้ำปานกลาง ชอบแดดจัด

- เนื้อไม้ แก้ปวดศรีษะ แก้อาเจียน แก้ฝีหนอง

- ใบ แก้โรคขัดข้อ ลมเข้าข้อ เป็นยาสมานและบำรุงธาตุ แก้ท้องร่วง แก้ริดสีดวงทวารหนัก

- เมล็ด ใช้รักษาแผลที่เป็นหนองและฝี แก้ริดสีดวงทวารหนัก

- ราก แก้เสมหะ แก้ร้อนใน แก้อาเจียน แก้หืดไอ และพิษฝี

- เนื้อในเมล็ด เป็นยาเบื่อพยาธิ

- เนื้อไม้ ใช้ย้อมผ้าให้สีแดง ใช้ทำเฟอร์นิเจอร์ ทำเป็นฟืน

- ยอดอ่อนและใบอ่อน มีรสมัน รับประทานเป็นผักสดกับอาหารหรือนำมาลวกจิ้มน้ำพริก

- เนื้อในเมล็ด นำมาคั่วมีรสมันกินได้

- เมล็ด นำมาประดับตกแต่งเสื้อผ้าหรือตุ๊กตา

- นิยมปลูกเป็นไม้ประดับ