ดองดึง

ชื่อวิทยาศาสตร์:    Gloriosa superba L.
ชื่อวงศ์:    Apocynaceae
ชื่อสามัญ:    Climbing Lily,Superb Lily
ชื่อพื้นเมือง:    ดาวดึง,หัวฟาน,หัวขวาน,พันมหา(อีสาน)
ลักษณะทั่วไป:
    ต้น    ไม้เถาล้มลุกขนาดเล็ก เถาเขียวสด มีเหง้าเป็นหัวใต้ดินสีขาว จะส่งลำต้นที่เป็นเถาขึ้นมาเป็นฤดูกาลเท่านั้น เมื่อออกดอกมีผลแล้วเถาก็จะแห้งตายไปเหลือแต่เหง้าฝังอยู่ใต้ดิน เถาส่วนใหญ่ต้องมีไม้หรือหรือพุ่มไม้ให้อิงอาศัยในการไต่เกาะ
    ใบ    ใบเดี่ยวเรียงสลับเวียนรอบเถาขึ้นไปเรื่อยๆ ไม่มีก้านใบโคนใบเกาะติดเถา ใบรูปใบหอกค่อนข้างยาว โคนใบมนกว้าง แล้วสอบเข้าหาเถา ปลายใบเรียวยาว และม้วนลงเป็นมือเกาะ ใบแก่สีเขียวเข้ม เส้นใบ 6 เส้น ออกจากฐานใบจุดเดียวกัน
    ดอก    ดอกเดี่ยว เกิดจากรอยเชื่อมเดียวกันกับใบ (ไม่ใช่ออกจากซอกใบ) แต่เวียนสลับไปทางขวาเสมอ ใกล้ปลายกิ่ง ก้านดอกกลมยาวค่อนข้างตรง แข็ง สีเขียวเกลี้ยง ปลายก้านดอกโค้งงอไปยังใจกลางวงกลีบดอกที่พับกลับไปด้านบน ส่วนปลายเกือบจรดกันดูเหมือนวงกลีบตั้ง สีของดอกจะมี 2 สี คือ สีเหลืองและสีแดงสดปริมาณสีทั้งสองของดอกจะเปลี่ยนแปลงไป ตามอายุของการบานของแต่ละดอก ยิ่งดอกบานนานก็ยิ่งมีสีแดงมากขึ้นกว่าดอกตูมหรือดอกที่เพิ่งบาน
    ฝัก/ผล    ผลเป็นฝักลักษณะและขนาดคล้ายผลตะลิงปลิง ผิวผลเป็นมันสีเขียว มี 3 พู เมล็ดมีจำนวนมาก กลม เรียงกันแน่นในพู
    เมล็ด    เมล็ดอ่อนสีขาวเหมือนไข่มุก
ฤดูกาลออกดอก:    จะออกดอกตลอดปี โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝนจะให้ดอกดกมาก
การขยายพันธุ์:    เพาะเมล็ด แยกเหง้าหรือแยกหัว
การใช้ประโยชน์:    ไม้ประดับ และสมุนไพร
ถิ่นกำเนิด:    ทวีปแอฟริกา
แหล่งที่พบ:    พบทั่วไปตั้งแต่ป่าชายหาดจนถึงป่าเบญจพรรณ ป่าดงดิบแล้ง ป่าเต็งรัง
และที่รกร้างว่างเปล่า