ลักษณะพฤกษศาสตร์ของกระท้อน

ชื่อวิทยาศาสตร์:  Sandoricum koetjape
ชื่อวงศ์:  MELIACEAE
ชื่อสามัญ:  Sentul, Santol, Red sentol, Yellow sentol
ชื่อพื้นเมือง:  เตียน ล่อน สะท้อน มะต้อง  มะติ๋น สตียา สะตู สะโต
ลักษณะทั่วไป:
    ต้น  ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ไม่ผลัดใบ สูง 15-40 เมตร ต้นเปลา ตรง แตกกิ่งต่ำ เปลือกสีเทาอมน้ำตาล ค่อนข้างเรียบ
    ใบ  ใบแก่จัดสีแดงอิฐหรือสีแสด ใบช่อ ยาว 20-40 ซม. ช่อติดเรียงสลับเวียนกันไป ใบปลายช่อเป็นใบเดี่ยว
    ดอก  ดอกช่อ ออกรวมเป็นช่อ ไม่แยกแขนงตามปลายกิ่ง ช่อยาว 5-15 ซม. มีขนนุ่มทั่วไป ดอกเล็ก สีเหลืองอ่อน หรือเขียวอ่อนอมเหลือง ดอกสมบรูณ์เพศ กลิ่นหอมอ่อนๆ
    ฝัก/ผล  ผล กลมหรือแป้น อุ้มน้ำ ผลอ่อนสีเขียว แก่จัดสีเหลือง
    เมล็ด  เมล็ดรูปไต เรียงตามแนวตั้ง 5 เมล็ด
ฤดูกาลออกดอก:  ธันวาคมถึง เดือนมกราคมของทุกปี
การปลูก:  ปลูกแบบสวนยกร่อง และสวนที่ดอน
การขยายพันธุ์: 
    -     การเพาะเมล็ด ทำได้ง่ายแต่มักกลายพันธุ์
    -     การทาบกิ่ง
    -     การเสียบยอด
    -     การติดตา
    -     การตอนกิ่ง ไม่นิยมเพราะออกรากยาก
ส่วนที่มีกลิ่นหอม:  ดอก
การใช้ประโยชน์:  
    -    ไม้ประดับ
    -    ไม้ใช้สอย
    -    สมุนไพร
ถิ่นกำเนิด:  แถบมลายูและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้บริเวณใกล้เส้นศูนย์สูตร
แหล่งที่พบ:  ทุกภาคทั่วประเทศ
ส่วนที่ใช้บริโภค:  กินได้ทั้งเนื้อที่เป็นปุยสีขาวและเนื้อไต้เปลือกนิยมกินเป็นผลไม้สดจิ้ม พริกกับเกลือ หรือน้ำปลาหวาน ใช้ปรุงเป็นอาหารคาวหวานได้หลายชนิด เช่น แกงกบกระท้อน แกงอ่อมปลาดุก แกงฮังเลกระท้อน แกงคั่วกระท้อน (แทนสับประรด) ผัดเมี่ยง ตำกระท้อน กระท้อนทรงเครื่อง กระท้อนลอยแก้ว น้ำกระท้อน  กระท้อนดอง กระท้อนในน้ำเชื่อม กระท้อนแช่อิ่ม แยมกระท้อน กระท้อนกวน และเยลลี่กระท้อน เป็นต้น
สรรพคุณทางยา:  
    -    ใบสด ใช้ขับเหงื่อ ต้มอาบแก้ไข้
    -    เปลือก รักษาโรคผิวหนัง กลากเกลื้อน
    -    ผล ฝาดสมาน เป็นอาหาร
    -    ราก เป็นยาขับลม แก้ท้องเสีย บิด เป็นยาธาตุ ใช้เป็นยาดับพิษร้อนถอนพิษไข้