ชาเจียวกู้หลาน

การแปรรูปชาเจียวกู้หลาน    
   
๑. ตัดกิ่งเจียวกู้หลานจากแปลงปลูกที่ระยะเก็บเกี่ยว (อายุ ๓-๔เดือนหลังปลูก)    
๒. นำไปล้างน้ำให้สะอาด จากนั้นผึ่งให้สะเด็ดน้ำ    
๓. หั่นให้เป็นชิ้นขนาดพอประมาณ (ความยาว ๐.๕-๑.๐ ซม.)    
๔. นำไปอบในตู้อบลมร้อนแบบใช้แก๊สที่มีพัดลมเป่าตลอดเวลาโดยตั้งอุณหภูมิไว้ในระดับ ๕๐-๖๐    
องศาเซลเซียส อบเป็นเวลานาน ๔-๖ ชั่วโมง    
๕. เมื่อชาแห้งสนิทดีแล้วผึ่งไว้ให้เย็น ๖. ส่วนหนึ่งนำไปบรรจุถุงหรือกล่องพลาสติกเพื่อทำเพื่อทำผลิตภัณฑ์ชาสมุนไพร อีกส่วนหนึ่งนำ ไปบดให้เป็นผงบรรจุในถุงชาถุงละประมาณ ๑๐-๑๕ ซอง ๗. สัดส่วนน้ำหนักสด:น้ำหนักแห้ง เท่ากับ ๙:๑    
   
ที่มา ศูนย์วิจัยพืชสวนเชียงราย

 ปัญจขันธ์  หรือ  มีชื่อจีนว่า  เจียวกู่หลาน เป็นพืชวงศ์ Cucurbitaceae ซึ่งเป็นพืชวงศ์เดียวกับแตงกวาและตำลึง  มีชื่อทางพฤกษศาสตร์ว่า  Gynostemma  pentaphyllum  Makino  เป็นพืชล้มลุกชนิดเถาเลื้อยขนานกับพื้นดิน   รากงอกออกจากข้อมีใบ 3-5 ใบด้านบนและด้านล่างของใบมีขนสีขาวปกคลุม  มีมือที่อยู่ตรงข้ามกับใบปลายแยกเป็น 2 แฉก สามารถยึดเกาะกับพื้นผนังหรือตาข่ายและเลื้อยขึ้นบนที่สูงได้  ใบเป็นใบประกอบ  เรียงตัวสลับ  ไม่มีหูใบ  ดอกช่อชนิด  raceme  ดอกแยกเพศอยู่บนต้นเดียวกัน   ดอกตัวผู้มีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ  สีเขียวมีขนปกคลุมกลีบดอก 5 กลีบ โคนกลีบเชื่อมติดกันสีขาวอมเหลืองมีขนปกคลุมเกสรตัวผู้ 5 อัน filament เชื่อมติดกันเป็นมัด  ดอกตัวเมีย  มีกลีบเลี้ยงและกลีบดอกเหมือนดอกตัวผู้  รังไข่ 1อัน แบบ inferior ovary  มี  3 carpel  3  locule  ภายในแต่ละ  locule  มี  1 ovule  ติดแบบ  axile  placentation   style  3-4  อัน มี  stigma  แยกเป็น 2 แฉก  ผล  แบบ  berry  ทรงกลม  ผิวสีเขียว  เมื่อแก่จัดเป็นสีเขียวเข้มถึงดำ  ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง  0.5-0.6  เซนติเมตร   (ผลงานวิจัยของมูลนิธิโครงการหลวง  ประจำปี  2545 )

การปลูก  2  วิธี    
             วิธีที่  1  ใช้ต้นเจียวกู่หลานปักชำ  ในแปลงขนาด  1X 10 ตารางเมตร ภายใต้โรงเรือนที่มีหลังคาพลาสติกคลุมให้ต้นเจียวกู่หลานเลื้อยขนานไปกับ พื้นดิน    
             วิธีที่  2  ใช้ต้นเจียวกู่หลานปักชำ  ในแปลงขนาด1X 10 ตารางเมตร ภายใต้โรงเรือนที่มีหลังคาพลาสติกคลุม และมีมุ้งลวด หรือตาข่ายกั้นรอบโรงเรือนให้ต้นเจียวกู่หลานสามารถเลื้อยยึดเกาะบนตาข่าย    
   
การดูแลรักษา    
1.เตรียมพื้นที่โดยการขึ้นแปลงและพรวนดินใส่ปุ๋ยคอกให้ทั่วทั้งแปลงก่อนการ ปลูกต้นเจียวกู่หลาน    
2.ทำการให้น้ำหลังจากการปลูกอย่างสม่ำเสมอโดยเฉลี่ยวันละ 1 ครั้ง    
3.ใส่ปุ๋ยคอกหลังจากพืชเจริญเติบโตอายุ 2-3 เดือน    
4. จัดยอดของต้นเจียวกู่หลานให้เลื้อยเกาะกับผนังหรือตาข่าย (ปลูกในสภาพโรงเรือนที่มีตาข่ายปิดกั้น)    
5. คอยดูแลกำจัดวัชพืชตลอดระยะเวลาของการปลูก

เจียวกู้หลาน มีคุณสมบัติทางสมุนไพร ว่าช่วยป้องกันโรคได้หลากหลายชนิด สารซาโปนิน ในเจียวกู้หลานมีความสำคัญต่อผู้ป่วยโรคตับอักเสบและโรคเบาหวานอย่างมาก โดยมีข้อยืนยันทาง เภสัชวิทยาว่า สารซาโปนิน ที่มีอยู่จะไปกระตุ้นสร้างอินซูลินจากตับอ่อน จึงช่วยลดน้ำตาลในกระแสเลือด สมุนไพรในเจียวกู้หลานตัวอื่น ๆ  มีคุณสมบัติที่คล้ายโสม อาทิเช่น สาร  Gynpenosides มีมากกว่าโสม 3-4 เท่า ซึ่งสารเหล่านี้ ไม่พบในชา พวกชาอู่หลง และ ชาใบหม่อน  สมุนไพรในเจียวกู้หลานนี้ ให้คุณค่าสมุนไพร ช่วยบำรุงร่างกาย เพิ่มความแข็งแกร่ง ให้เซลล์ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการสั่งการของสมอง ลดความดันโลหิตสูงและต่ำ ลดคลอเลสเตอรอล ฟอสฟอไลปิดและกรดไขมันอิสระ ลดน้ำตาลในเลือด ชะลอความชรา ยืดอายุเซลล์ รักษาโรคปวดหัวข้างเดียวไมเกร็น สร้างเซลล์สมอง ทำให้ความจำดี กระตุ้นการรสร้างเซลล์เม็ดเลือขาว ช่วยในผู้ที่มีอาการภูมิแพ้ แพ้อากาศ ลดน้ำตาลในกระแสโลหิต ป้องกันมะเร็ง ต้านอนุมูลอิสระ ฟื้นฟูความเป็นหนุ่มเป็นสาว ช่วยฟื้นฟูความสามารถทางเพศได้ การรับประทาน เจียวกู้หลาน ปลอดภัย ไม่มีค่าของความเป็นพิษต่อผู้บริโภค ( NO TOXIC )