ธูปฤาษี (Cat - tail)

laddagarden | ลาดหลุมแก้ว ปทุมธานี
ธูปฤๅษี เป็นไม้ล้มลุกอายุหลายปี ใบเลี้ยงเดี่ยว เป็นพืชที่เจริญเติบโตอยู่ในน้ำจัดว่าเป็นวัชพืชชนิดหนึ่ง มีถิ่นกำเนิดในทวีปยุโรปและอเมริกา ชื่อวิทยาศาสตร์คือ Typha angustifolia L. Typhaceae อยู่ในวงศ์ Typhaceae สกุล Typha Typhaceae ชื่อ Typha มาจากภาษากรีก typhos แปลว่า marsh หมายถึงอยู่ในที่ชื้นแฉะ มีชื่อสามัญหลายชื่อดังนี้ ธูปฤๅษี, Elephant grass, Cat-tail, Lesser reedmace, Narrow-leaved Cat-tail ชื่ออื่นๆ กกช้าง กกธูป หญ้าสลาบหลวง เฟื้อ ปรือ
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
เป็นไม้ล้มลุกอายุหลายปี ตั้งตรง สูง 1.5-3 ม. ใบเป็นรูปแถบแบน กว้าง 1-2 ซม. ยาว 2 ม. ใบแตกสลับกันเป็นสองแถวด้านข้าง มีกาบใบ ช่อดอกเป็นสีน้ำตาล ช่อดอกรูปทรงกระบอก แยกเพศบนก้านเดียวกัน ก้านช่อดอกกลม แข็ง ช่วงดอกเพศผู้อยู่ที่ปลายช่อ ยาว 8-40 ซม. เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 1 ซม. มีใบประดับ 1-3 ใบ แต่จะหลุดร่วงไป ช่วงดอกเพศเมียอยู่ด้านล่าง ยาว 5-30 ซม. เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 2 ซม. มักแยกออกจากส่วนดอกเพศผู้ด้วยส่วนก้านช่อดอกที่เป็นหมันที่ยาว 2.5-7 ซม. ดอกมีขนาดเล็ก ไม่มีกลีบดอกและกลีบเลี้ยง เกสรเพศผู้ส่วนมากมี 3 อัน มีขนล้อมรอบ ก้านเกสรเพศผู้สั้น อับเรณูยาว 1.5-2 มม. ดอกเพศเมียมีใบประดับย่อยรูปเส้นด้าย รังไข่รูปกระสวย ก้านรังไข่เรียว ยาวประมาณ 5 มม. มีขนยาวสีขาว ก้านเกสรเพศเมียยาว 1-1.5 มม. มีขนแต่สั้นกว่าบนก้านรังไข่ ยอดเกสรรูปใบหอก ผลมีขนาดเล็ก รูปรี เส้นผ่าศูนย์กลาง 2.5-3 ซม.
การขยายพันธุ์
โดยการที่เมล็ดปลิวไปตามลม เมล็ดมีขนอ่อนนุ่ม มีเขตการกระจายพันธุ์อยู่ทั่วโลกในเขตร้อนและเขตอบอุ่น สำหรับประเทศไทยพบในทุกภูมิภาค ขึ้นตามพื้นที่ชุ่มน้ำ พบได้ทั่วไป
[แก้]ประโยชน์
- ยอดอ่อนสามารถนำมารับประทานได้ทั้งแบบสด และปรุงสุก
- ใบยาวและเหนียว ใช้มุงหลังคา หรือทำเครื่องจักสาน เช่น ตะกร้า เสื่อ กระเป๋า
- ใบและช่อดอกนำมาเป็นไม้ประดับ
- ธูปฤๅษีสามารถนำมาใช้เป็นพืชคลุมดิน เพื่อลดการพังทลายของหน้าดิน เนื่องจากมีระบบรากที่ดี
- ใช้ในการบำบัดน้ำเสียจากชุมชนหรือโรงงาน มีงานวิจัยศึกษาศักยภาพในการบำบัดน้ำเสียของธูปฤๅษี พบว่าธูปฤๅษีใบกว้างมีศักยภาพในการบำบัดน้ำเสียดีกว่าธูปฤๅษีใบแคบ และฤดูกาลมีผลต่อศักยภาพในการบำบัดน้ำเสียของธูปฤๅษี โดยจะมีศักยภาพสูงสุดในฤดูร้อน