มะแข่น

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Zanthoxylum limonella Alston.

ชื่อภาษาอังกฤษ : Indian ivy-rue

ชื่ออื่นๆ : พริกหอม, ลูกระมาศ, กำจัดต้น, มะแข่น

ลำต้น : เป็นไม้ยืนต้น กิ่งมีตุ่มหนามแหลมรอบลำต้นและกิ่ง ต้นอ่อนมีสีแดงแกมเขียว ลำต้นมีเปลือกสีเทาอมขาว

ใบ : เป็นใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียว ใบรูปรี

ดอก : ออกเป็นช่อที่ปลายยอดหรือก้านซอกใบ ดอกสีขาวอมเขียว

ผล : รูปร่างกลม มีกลิ่นหอม เมื่ออ่อนสีเขียว เมื่อแก่เปลี่ยนเป็นสีอมแดง ผลแห้งเปลือกเป็นสีน้ำตาลและแตกอ้า 2 ซีก

เมล็ด : กลมเรียบ สีดำเป็นมัน

เพาะเมล็ด เสียบยอด

ปลูกได้ในดินร่วน ต้องการน้ำปานกลาง ชอบแดดจัด และอากาศเย็น

- ใบ ขยี้อุดฟันแก้รำมะนาด แก้ปวดฟัน

- เมล็ด แก้ลมวิงเวียน บำรุงโลหิต บำรุงหัวใจ ขับลมในลำไส้ ขับปัสสาวะ บำรุงธาตุ ถอนพิษฟกบวม แก้หนองใน

- รากกับเนื้อไม้ ขับลมในลำไส้ แก้ลมเบื้องบน หน้ามืดตาลาย วิงเวียน และขับระดู

- น้ำมันหอมระเหยจากเมล็ด ระงับการอักเสบบนผิวหนัง ขับพยาธิลำไส้

- ผลและเมล็ด นิยมนำใส่ในพริกแกง หรือ พริกลาบ และช่วยดับกลิ่นคาว

- ใบ และ ยอดอ่อน นำรับประทานเป็นผักสดจิ้มน้ำพริก

- ผลแห้ง สกัดน้ำมันหอมระเหยใช้เป็นส่วนผสมเครื่องสำอาง ผลิพภัณฑ์ฉีดพ่นป้องกันยุง และไล่แมลงศัตรูพืช