กระพี้จั่น (Kra Pee Jun)

ไม้ล้อมชะอม | นครนายก
ต้นกระพี้จั่นดอกสีม่วง 094-5633549

ไม้ล้อมชะอม | นครนายก

ต้นกระพี้จั่น เป็นต้นไม้ประจำจังหวัดแม่ฮ่องสอน มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในประเทศไทยสามารถพบได้ทั่วไปตามป่าเบญจพรรณแล้ง ป่าเต็งรังในเขตภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคตะวันตก และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ยกเว้นภาคใต้ เป็นยืนไม้ต้นขนาดกลางประเภทผลัดใบ แต่ผลิใบใหม่เร็วมาก สูงประมาณ 8 – 20 เมตร เรือนยอดรูปไข่หรือกลม ทรงพุ่มแน่นทึบ เนื้อไม้มีสีน้ำตาลอมเหลือง เสี้ยนหยาบ ทนต่อสภาพความแห้งแล้งได้ดี แต่ไม่ชอบสภาพพื้นดินที่ชื้นแฉะ เปลือกมีสีเทาอ่อน หรือเทาอมน้ำตาล ผิวเรียบหรือแตกปริเป็นร่อง และสะเก็ดเล็ก ๆ หลุดล่อนเป็นชิ้นเล็ก ๆ ใบมีลักษณะคล้ายขนนก ปลายคี่ ออกเรียงเวียนสลับกัน ใบย่อยเรียงตรงกันข้าม 6 – 10 คู่ ก้านใบยาวประมาณ 5 – 7 เซนติเมตร โคนก้านใบบวม ใบย่อยรูปขอบขนานหรือรูปขอบขนานแกมรูปใบหอก กว้าง 1.5 – 2.2 เซนติเมตร ปลายแหลมทู่ โคนใบมนเบี้ยวเล็กน้อย ขอบใบเรียบ แผ่นใบด้านบนหรือหลังใบสีเขียวเข้ม ด้านล่างหรือท้องใบสีจางกว่า เส้นแขนงใบแตกไม่เป็นระเบียบ ก้านใบและก้านใบย่อยมีขนอ่อนสั้นปกคลุม ใบอ่อนหรือยอดอ่อนสีน้ำตาลอมแดงมีขนปกคลุม ดอกเป็นสีม่วงแกมขาวหรือสีชมพูอมม่วง ออกดอกตามซอกใบบริเวณกิ่งและปลายกิ่งออกเป็นช่อแบบช่อแยกแขนง ลักษณะช่อแขนงค่อนข้างโปร่ง แต่ละช่อจะมีดอก 15-20 ดอก ดอกตูมสีน้ำตาลเข้มหรือม่วงดำ มีกลีบเลี้ยงที่เชื่อมติดกันคล้ายรูประฆังสีม่วงดำมีขนอ่อนปกคลุม ยาว 0.4-0.5 เซนติเมตร ปลายแยกออกเป็น 5 แฉก
กลีบดอกสีม่วงแกมขาวหรือสีชมพูอมม่วง ลักษณะกลีบดอกเหมือนดอกถั่วมีทั้งหมด 5 กลีบ 4 กลีบ จะมีรูปร่างยาวรีรูปขอบขนาน กว้าง 0.3-0.5 เซนติเมตร ยาว 1.0-1.5 เซนติเมตร และอีก 1 กลีบ จะมีรูปร่างกลมบิดม้วน กว้าง 1.5 เซนติเมตร ยาว 1.8-2.0 เซนติเมตร ดอกบานเต็มที่ กว้าง 1.5-2.0 เซนติเมตร มีเกสรเพศผู้ 10 อัน ออกดอกในช่วงประมาณเดือนมีนาคม – พฤษภาคม ของทุกปี ส่วนผลจะเป็นฝักแห้งแตก ลักษณะแบนรูปขอบขนานปลายแหลม ขอบฝักเป็นสันหนาและแข็ง เปลือกหนา ส่วนปลายและกลางกว้างกว่าส่วนโคนฝัก ฝักอ่อนสีเขียว เมื่อแก่ก็จะมีสีน้ำตาลอมเหลือง และสีน้ำตาลดำผิวเกลี้ยงเป็นมันคล้ายแผ่นหนัง เมื่อแก่เต็มที่จะแตกออกภายในฝักมีเมล็ด 3-5 เม็ด เมล็ดเป็นสีน้ำตาลดำ ทรงกลมแบนเปลือกแข็ง และหนา กว้าง 0.8-1.0 เซนติเมตร ต้นกระพี้จั่น เนื้อไม้ใช้ในการก่อสร้าง ทำด้ามเครื่องมือ แกะสลัก ทำดินสอ และเยื่อกระดาษ ใบอ่อนสามารถนำมารับประทานได้